“Ba al dago lekurik Euskal Herrian autogobernu hobea izateko?” galderari ikuspegi bat emateko, bi mintegi egin ziren ekainaren 23an eta 24an, UPV/EHUren Udako Ikastaroen esparruan. Horietan, arlo horretako agintari nabarmenek parte hartu zuten, hala nola Ogasuneko sailburuorde Iñaki Alonsok edo Susana Serrano Gazteluurutia irakasleak, Ituna zentroko zuzendari ohi Mikel Erkorekaren moderazioarekin.

Esku-hartzeek, indarrean egoteaz gain, aurretik dituen erronkak planteatu zituzten autogobernu maila handiagoa lortzeko, bere potentzialtasuna argudio onena izanik: “Nazioarteko ekonomia eta finantza eremuan deszentralizazio politikoaren eredurik aurreratuena da, eta eskualde bati botere handiena aitortzen diona”.

Ekitaldia 88. urteurrenarekin bat etorri zen, Estatuko Aldizkari Ofizialak 1937ko ekainaren 23ko Lege Dekretua argitaratu zuenetik. Horren bidez, Bizkaiko eta Gipuzkoako Ekonomia Ituna ezabatu zen, eta hori nabarmendu zen Ekonomia Ituna sustatu, defendatu, sozializatu eta nazioartekotzeko beharra nabarmentzeko.

Horrek gogora ekarri zuen Itunak, euskal gizartearen gehiengoaren mesedea izan arren, aurkako interesdun asko ere badituela, “historian ainguratutako eskubide baten aurretik, pribilegiotzat jotzen dutenak”. Izan ere, 2021eko Ituna Inkestaren emaitza aipatu zen, tresna horren inguruko ezjakintasun-maila agerian utziz.

Horregatik, hizlariek beren aldarrikapenaren beharra azpimarratu zuten, horren zabalkunde-lanei balioa emanez. “Hori aldarrikatzeko egunez egun lan egitea garrantzitsua da” errepikatu zuen Ogasuneko sailburuordeak, “azken 44 urte hauetako historiak (1981eko Kontzertu Ekonomikoa berreskuratu zenetik) erakusten baitu autogobernu handiagoak ongizate handiagoa dakarrela herritarrentzat”

Era berean, Itunaren izaera dinamikoa azpimarratu zen, jurisdikzio desberdinen arteko integrazio ekonomiko eta politikoan sakontzeko premiei erantzuteko aukera ematen baitu. Esparru horretan, Ekonomia Ituna eredu izan daiteke, lau hamarkada baino gehiago baitaramatza, Iñaki Alonsoren hitzetan, “konponbideak eskaintzen eta praktikan jartzen, zalantzarik gabe, esparru politiko eta ekonomiko beraren barruan eskumen fiskal desberdinen bizikidetzak planteatzen dituen erronken inguruan”.

Azkenik, autogobernu politikoaren eta ekonomia- eta finantza-autogobernuaren arteko beharrezko harremana gogoratu zen, eta “txanpon beraren bi aldeak” direla ohartarazi zen. Biak beharrezkoak dira bizikidetza soziala arautzea eta zuzenbidezko estatu sozial eta demokratiko batean zerbitzu publikoak ematea gobernu-gaitasun nominalak soilik izan ez daitezen.

Iturria: Irekia